+- انجمن فیلم سازی و کارگردانی|انجمن ناجی|ناجی فروم|وبلاگ سازی ناجی| (http://kargardani.ir)
+-- انجمن: بخش تخصصی (/forum-119.html)
+--- انجمن: بخش تخصصی (/forum-120.html)
+---- انجمن: انواع سبکها و مکتب ها (/forum-131.html)
+---- موضوع: فیلم نواَر,به فرانسوی: Film noir (/thread-219.html)
فیلم نواَر,به فرانسوی: Film noir - محسن قادری - 12-03-2014 08:29 PM
فیلم نواَر (به فرانسوی: Film noir) یک اصطلاح سینمایی است که اصولاً برای توصیف درام‌های جنایی سبک پردازی شده و بدبینانه هالیوودی، استفاده می‌شود. طول دوره فیلم نوآر کلاسیک هالیوود عموما از اوایل دهه ۱۹۴۰ تا اواخر ۱۹۵۰ شناخته می‌شود. فیلم نوآرهای این دوره عموما با فیلم برداری سیاه و سفید و نورپردازی‌های کم مایه Low key lighting شناخته می‌شوند. ریشه‌های سبک بصری نوآر به سینمای اکسپرسیونیسم آلمان می‌رسد. فیلم نوآر (معادل فرانسوی فیلم سیاه) اولین بار در ۱۹۴۶ توسط نینو فرانک به فیلم‌های آمریکایی اطلاق شد. با این حال این اصطلاح در آن زمان در صنعت فیلمسازی آمریکا، رواج پیدا نکرد. در دوره کلاسیک، بیشتر فیلم‌های این سبک به عنوان ملودرام شناخته می‌شدند.
مشکلات طبقه‌بندی و تعریف نوآر
بر خلاف دیگر ژانرها مانند وسترن که به راحتی می‌شود آنها را تعریف و طبقه‌بندی کرد، سبک نوآر همواره حالتی ابهام آمیز و معما گونه داشته است و در برابر هر گونه طبقه‌بندی مقاومت کرده است. این که آیا نوآر یک ژانر مشخص است یا مجموعه‌ای منسجم از فیلم‌ها، در ذهن بسیاری از منتقدان حل نشده باقی مانده است.[۱]
تاریخچه
اصطلاح نوآر بار اول توسط نینو فرانک در سال ۱۹۴۶ به کار رفت. البته این اصطلاح تا مدت‌ها بعد رواجی نیافت و بسیار باید زمان می‌گذشت تا این اصطلاح وارد بحث‌های تئوریک سینمایی شود. سرانجام در دهه ۷۰ بود که اصطلاح نوآر بسیار به طور گسترده استفاده شد.
در سال ۱۹۵۵ ریمون بورد و اتی ین شامتون در مقاله‌ای تاریخ ساز به نام «چشم انداز فیلم نوآر آمریکایی» ادعا کردند که در سال ۱۹۴۶ سینماروهای فرانسوی با یک سری فیلم آمریکایی مواجه شدند که در سال‌های جنگ آنها را ندیده بودند. آثاری که به قول آنها در لحنی عجیب و خشن مشترک بودند. آنها مشخصات این نوع فیلم‌ها را اینگونه فهرست کردند: کیفیت‌های کابوس گونه، غریب، اروتیک، پر ابهام و خشن، بررسی جنایت و روانشانسی آن، مسئولین فاسد، قهرمانان پرتردید، زنان فتانه و ...
سینمای نوآر سینمای خاص و به شدت سبک پردازی شده بود. در دوران کلاسیکِ این سبک، معمولاً شخصیت‌های اول این گونه آثار انسان‌هایی منزوی و به شدت کلبی مسلک بودند که شاید بتوان هامفری بوگارت را شمایل این شخصت‌ها دانست. "تعریف فیلم نوآر بیش از آن که می‌پنداریم وام دار او است تا بدان حد که می‌توان گفت فیلم نوآر به وضوح حول محور او، حول محور ستاره شدن او سرو سامان گرفت."([۲])
ویژگی‌های سبک
شاید بیش از همه زیبایی شناسی نوآر سنتی تحت تاثیر اکسپرسیونیسم آلمانی است. اکسپرسیونیسم آلمان جریانی هنری رایج در آلمان در دهه‌های ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ بود که در نقاشی، تئاتر، عکاسی، مجسمه‌سازی، معماری و سینما حضور داشت. برخی از تکنیک‌ها و شاخصه‌های این نوع سینمایی که کمتر مورد مناقشه قرار گرفته است و در واقع به المان ثابت نوآر بدل شده‌اند به این شرح اند:
اکثر صحنه‌ها در شب می‌گذرند و نورپردازی پرکنتراست بر صحنه‌ها حاکم است.
مانند اکسپرسیونیسم آلمان ما با ترکیب بندی‌های مورب و خطوط شکسته روبرو هستیم که حس عدم ثبات و تعادل را القا می‌کنند.
خیابان‌های خالی نوآر تقریباً همواره با باران تازه‌ای خیس و مرطوب است.
نوآر اندوهناک است و جبری. تقدیری از پیش محتوم انگار بر پیشانی شخصیت‌ها حک شده و گریزی از آن وجود ندارد.
نوآر به لحاظ شمایل شناختی: شامل، خیابان‌های تاریک شهر، بارهای کوچک، آپارتمان‌های مدرن، لباس بارانی و کلاه شاپو، به لحاظ سبکی: استفاده از صدای روی تصویر، فلاش بک، نورپردازی‌های اکسپرسیونیستی، ترکیب بندی‌های بی مرکز و بی‌ثبات، به لحاظ روایی: تاکیدی نو بر انگیزه‌های روان شناختی نا متعارف، سرگشتگی و سرخوردگی قهرمان مرد به دلیل درست پیش نرفتن برنامه اش[۳]
بسیاری از المان‌ها و نگرش نوآر کلاسیک از مکتب ادبی هاردبویلد (به انگلیسی: Hardboiled) (جریانی در ادبیات داستانی پلیسی که نویسندگانی چون دشیل همت و ریموند چندلر داشت) در زمینه داستان‌های جنایی، که در دوران رکود بزرگ در آمریکا ظاهر شده بود سرچشمه داشت.
نئو نوآر
منابع
کوپژک، جوان، سایه‌های نوآر، فضای خصوصی در فیلم نوآر، انتشارات مینوی خرد، ص211
) ورنه، مایک،1391، سایه‌های نوآر، فیلم نوآردر آستانه زوال، انتشارات مینوی خرد، ص20
فیل، فرد،1391، سایه‌های نوآر، خانه آتش گرفته است، نوآر خانوادگی در مخمل آبی و ترمیناتور 2، انتشارات مینوی خرد، ص265